Kościół katolicki
biskup – po święceniach biskupich,
prezbiter – po święceniach prezbiteratu,
diakon – po święceniach diakonatu.
Godności honorowe (jedynie zależność symboliczna, dawniej najczęściej prawna; ich posiadacze obdarzeni są określonymi przywilejami), przykładowo:
kardynał,
prymas,
arcybiskup,
protonotariusz apostolski (infułat),
prałat,
archiprezbiter,
kanonik,
archidiakon.
Urzędy (stanowiska) kościelne (różne formy zależności prawnej), to na przykład:
papież – najwyższy urząd w Kościele katolickim, przysługuje mu Prymat Piotrowy;
sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej;
nuncjusz apostolski;
biskup diecezjalny;
prefekt Domu Papieskiego.
Do powyższej grupy można zaliczyć stanowiska kościelne, wynikające z podziału terytorialnego Kościoła (stojący wyżej w hierarchii posiadają prawne uprawnienia kontrolne, nadzorcze itp.), na przykład:
metropolita – stoi na czele metropolii kościelnej;
biskup diecezjalny (stoi na czele diecezji) / opat terytorialny / wikariusz apostolski / prefekt apostolski / prałat terytorialny;
biskup pomocniczy (wikariusz generalny lub biskupi) – pomaga biskupowi w diecezji;
dziekan – zwierzchnik dekanatu;
proboszcz – stoi na czele parafii;
wikariusz parafialny – zastępca i pomocnik proboszcza.
Osobny artykuł: Podział administracyjny Kościoła katolickiego.
No, narobiło się tego od czasów Jezusa Chrystusa.
Za jego życia było 12 apostołów, reszta to bracia i siostry. Człowiek, ba od Piotra jak uznał go za pierwszego Pape, to sobie narobił człowiek. W biblii nie ma rozróżnienia takiego w NT, chyba w ogóle nie ma. Człowiecza chciwość na wpływy i pieniądze. Pewnie w kościele grecko-katolickim, czy prawosławnym jest podobnie.
a pal licho link podam na końcu.
Hierarchia kościelna – uszeregowanie wedle zależności personalnej duchownych, a wedle niektórych kategoryzacji również świeckich. Obecnie często jest to jedynie zależność symboliczna, wynikająca z tradycji. W języku potocznym ogół wyższych duchownych w danym Kościele, zwanych hierarchami. W Kościele katolickim zwykle zalicza się papieża i kardynałów, poprzez arcybiskupów do biskupów.
Spis treści
1 Hierarchia w Kościele katolickim
1.1 Precedencja w Kościele katolickim
1.2 Hierarchia zakonna
2 Hierarchia w Kościele prawosławnym
3 Zobacz też
4 Bibliografia
5 Linki zewnętrzne
6 Przypisy
Hierarchia w Kościele katolickim
Duchownych i osoby konsekrowane w Kościele katolickim obowiązuje posłuszeństwo. Odróżnia się hierarchię duchowieństwa od funkcji i godności kościelnych. Jest to podział analogiczny jak w wojsku, gdzie od stopni wojskowych (szeregowy, kapral czy generał) odróżniamy funkcje (dowódca, artylerzysta, pilot) czy też stanowiska (szef sztabu, naczelny wódz). W Kościele katolickim hierarchia kościelna składa się z trzech stopni, wynikających z kolejnych święceń sakramentalnych. Na ich podstawie możemy wyróżnić trzy podstawowe stopnie hierarchii:
biskup – po święceniach biskupich,
prezbiter – po święceniach prezbiteratu,
diakon – po święceniach diakonatu.
Do sprawowania większości funkcji konieczne jest posiadanie odpowiedniego stopnia hierarchii duchowieństwa, np. tylko biskup może być papieżem (jeżeli wybrany nie ma sakry biskupiej, to zostaje nim w momencie jej przyjęcia). Jednak istnieją wyjątki od tej reguły, np. dawniej, aby otrzymać godność kardynała, w ogóle nie trzeba było być duchownym, a otrzymywali ją np. niektórzy ministrowie (obecnie prawo kanoniczne wymaga co najmniej święceń prezbiteratu).
Godności honorowe (jedynie zależność symboliczna, dawniej najczęściej prawna; ich posiadacze obdarzeni są określonymi przywilejami), przykładowo:
kardynał,
prymas,
arcybiskup,
protonotariusz apostolski (infułat),
prałat,
archiprezbiter,
kanonik,
archidiakon.
Księża diecezjalni (czasem też zakonni) mogą być wyróżnieni przez papieża godnością prałata niższego stopnia (honorowaną w całym Kościele katolickim) - kapelana honorowego Jego Świątobliwości (prałata)[1], a przez biskupa - godnością kanonika katedralnego lub kolegiackiego, gremialnego lub honorowego oraz przywilejem noszenia rokiety i mantoletu (kanonika).
Urzędy (stanowiska) kościelne (różne formy zależności prawnej), to na przykład:
papież – najwyższy urząd w Kościele katolickim, przysługuje mu Prymat Piotrowy;
sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej;
nuncjusz apostolski;
biskup diecezjalny;
prefekt Domu Papieskiego.
Do powyższej grupy można zaliczyć stanowiska kościelne, wynikające z podziału terytorialnego Kościoła (stojący wyżej w hierarchii posiadają prawne uprawnienia kontrolne, nadzorcze itp.), na przykład:
metropolita – stoi na czele metropolii kościelnej;
biskup diecezjalny (stoi na czele diecezji) / opat terytorialny / wikariusz apostolski / prefekt apostolski / prałat terytorialny;
biskup pomocniczy (wikariusz generalny lub biskupi) – pomaga biskupowi w diecezji;
dziekan – zwierzchnik dekanatu;
proboszcz – stoi na czele parafii;
wikariusz parafialny – zastępca i pomocnik proboszcza.
Osobny artykuł: Podział administracyjny Kościoła katolickiego.
W Kościele władze ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza są skupione w rękach papieża, metropolitów i biskupów diecezjalnych. Najwyższą funkcją kościelną jest urząd papieża. Papieżowi podlegają (według sprawowanych urzędów) kolejno: arcybiskupi metropolici, biskupi diecezjalni wraz z ich wikariuszami generalnymi i biskupimi, dziekani, proboszczowie (oraz ewentualnie rektorzy kościołów) i wikariusze parafialni. Służąc Kościołowi powszechnemu, Ojciec Święty swobodnie dysponuje Kurią Rzymską. Ojca Świętego mogą reprezentować legaci (nawet będący kardynałami), na przykład nuncjusze apostolscy - z reguły będący arcybiskupami tytularnymi. Nuncjusze są równi ambasadorom nadzwyczajnym i pełnomocnym (z reguły są dziekanami Korpusu Dyplomatycznego), którym oddaje się tyle salw armatnich, co marszałkom. Odpowiednikiem premiera jest sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej, natomiast pierwszeństwo wśród kardynałów ma dziekan kolegium kardynalskiego.
W wojsku hierarchia duchowieństwa jest złączona ze stopniami wojskowymi. Tak więc wikariusz ma stopień etatowy kapitana, starszy wikariusz - majora, proboszcz - podpułkownika lub pułkownika, dziekan - pułkownika, generalny dziekan - generała brygady, biskup polowy - generała dywizji, nuncjusz odpowiada stopniowi generała czterogwiazdkowego (nie należy jednak rozumieć, że np. każdy biskup jest odpowiednikiem generała dywizji).
Także zgromadzenia zakonne mają określoną strukturę organizacyjną, której wzór jest następujący: najwyższy przełożony wraz z jego radą, prowincjałowie wraz z ich radami, przełożeni i pozostali członkowie domów zakonnych. Chociaż każdy zakon ma swoją własną hierarchię, podczas procesji itp. po kapłanach diecezjalnych następują zakonnicy poszczególnych zakonów męskich, a po nich siostry poszczególnych zakonów żeńskich.
Każdy z duchownych w hierarchii charakteryzuje się materialnymi oznakami swojej pozycji. Oznaką godności papieża, kardynała i biskupa jest pierścień. Papież używa białej sutanny z takim samym pasem i piuską. Kardynał używa szkarłatnego pasa i piuski w tym samym kolorze. Fioletowa piuska jest noszona przez biskupa, prałata terytorialnego i opata terytorialnego. Można też się spotkać z czarną piuską jako oznaką kapłana i diakona - duchownych diecezjalnych. W Kościele prawosławnym biały kłobuk z krzyżykiem jest oznaką metropolity, czarny kłobuk z krzyżykiem - arcybiskupa, a czarny kłobuk bez krzyżyka - biskupa.
Inne fakty:
W Kościele łacińskim istotne są urzędy i tytuły umocowane w Kodeksie Prawa Kanonicznego.
Można nawet utracić stan duchowny, jednakże święcenia raz ważnie przyjęte nigdy nie tracą ważności.
Kanon 185 stanowi: Temu, kto utracił urząd przez osiągnięcie wyznaczonego wieku albo przez przyjętą rezygnację, można przyznać tytuł emeryta.
Zhierarchizowane w Kościele katolickim są także kościoły: bazyliki większe (w tym arcybazylika), bazyliki mniejsze, kościoły archikatedralne, kościoły katedralne, kolegiackie, parafialne i rektorskie.
Precedencja w Kościele katolickim
Schemat szat papieża, kardynała i biskupa.
Stopnie:
po święceniach diakonatu - diakon;
po święceniach prezbiteratu - prezbiter;
po święceniach biskupich - biskup.
Funkcje w parafii:
wikariusz parafialny - duchowny po święceniach prezbiteratu wyznaczony przez ordynariusza do pomocy proboszczowi w zarządzaniu parafią;
rezydent - duchowny po święceniach prezbiteratu pomagający w pracach duszpasterskich, ale nie włączający się w obowiązki wikariusza z różnych powodów (emeryci, studenci, urzędnicy kościelni i będący na urlopach zdrowotnych);
proboszcz - duchowny po święceniach prezbiteratu zarządzający parafią.
Funkcje w dekanacie:
dziekan - duchowny po święceniach prezbiteratu zarządzający dekanatem;
wicedziekan - duchowny po święceniach prezbiteratu pomagający dziekanowi w zarządzaniu dekanatem.
Funkcje w misji sui iuris:
superior - duchowny po święceniach prezbiteratu zarządzający misją sui iuris.
Funkcje w prefekturze apostolskiej:
prefekt apostolski - duchowny co najmniej po święceniach prezbiteratu zarządzający w imieniu Papieża prefekturą apostolską.
Funkcje w wikariacie apostolskim:
wikariusz apostolski - duchowny co najmniej po święceniach prezbiteratu zarządzający w imieniu biskupa diecezjalnego wikariatem apostolskim.
Funkcje w prałaturze terytorialnej:
prałat terytorialny - duchowny co najmniej po święceniach prezbiteratu zarządzający prałaturą terytorialną.
Funkcje w diecezji:
biskup (w diecezji) lub arcybiskup diecezjalny (w archidiecezji) - duchowny po święceniach biskupich zarządzający diecezją (biskup diecezjalny) lub archidiecezją (arcybiskup diecezjalny);
wikariusz generalny - duchowny co najmniej po święceniach prezbiteratu wyznaczony przez biskupa diecezjalnego do pomocy w zarządzaniu całą diecezją jako jego pełnomocnik;
wikariusz biskupi - duchowny sprawujący władzę wykonawczą w części diecezji lub w części spraw.
Funkcje w metropolii:
metropolita - duchowny po święceniach biskupich będący zwierzchnikiem metropolii.
Urzędy w kurii:
wikariusz sądowy (oficjał) – duchowny wykonujący sąd kościelny na poziomie diecezji;
kanclerz – duchowny kierujący kancelarią biskupa;
promotor sprawiedliwości – duchowny wykrywający i ścigający przestępstwa oraz wnoszący i popierający akt oskarżenia przed kurią, kościelny odpowiednik prokuratora;
obrońca węzła małżeńskiego i święceń kapłańskich.
Urzędy w prezydium kapituły katedralnej:
prepozyt - kanonik, przewodniczący kapitułą katedralną;
dziekani z całej diecezji;
archidiakon;
scholastyk - kanonik sprawujący nadzór nad szkołami diecezjalnymi;
kustosz - kanonik zarządzający majątkiem kapituły katedralnej;
kanonik gremialny;
kanonik-senior;
kanonik honorowy.
Urzędy w konferencji episkopatu:
Prymas - arcybiskup,
Urzędy w nuncjaturze apostolskiej:
Nuncjusz apostolski - ambasador Stolicy Apostolskiej w danym kraju
Delegat apostolski - legat papieski przy lokalnym Kościele
Urzędy w Stolicy Apostolskiej:
Papież
Tytuły honorowe:
po święceniach diakonatu:
archidiakon,
protodiakon;
po święceniach prezbiteratu:
prałat,
kanonik,
kardynał;
po święceniach biskupich:
arcybiskup,
kardynał.
Hierarchia zakonna
generał
prowincjał;
opat / archimandryta (w Kościołach wschodnich);
przeor / igumen (w Kościołach wschodnich).
Hierarchia w Kościele prawosławnym
Wśród hierarchii prawosławnej obowiązuje kolejność: patriarcha, metropolita, arcybiskup, biskup. Jedynie w przypadku Greków jest odwrotnie: zwierzchnik kościoła ma tytuł arcybiskupa, a pozostali hierarchowie są metropolitami. Tak jest w samej Grecji i na Cyprze.
Na czele hierarchii zgodnie z tradycją stoi Ekumeniczny Patriarcha Konstantynopola (primus inter pares łac. pierwszy wśród równych). W obecnej strukturze Kościoła prawosławnego dominują jednak lokalne Kościoły autokefaliczne, niezależne jurysdykcyjnie od patriarchy ekumenicznego.
Tradycyjna hierarchia cerkwi prawosławnych:
Starożytne patriarchaty:
Ekumeniczny Patriarchat Prawosławny w Konstantynopolu,
Patriarchat Aleksandryjski,
Patriarchat Antiocheński,
Patriarchat Jerozolimski (Matka Cerkwi),
Autokefaliczne patriarchaty i cerkwie narodowe:
Patriarchat Moskiewski i całej Rosji (członek pentarchii zamiast Rzymu)
Serbski Kościół Prawosławny (Patriarchat Serbski)
Rumuński Kościół Prawosławny (Patriarchat Rumuński)
Bułgarski Kościół Prawosławny (Patriarchat Bułgarski)
Gruziński Kościół Prawosławny (Patriarchat Gruziński)
Kościół Cypru
Kościół Grecji
Albański Kościół Autokefaliczny
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
Kościół Prawosławny Ziem Czeskich i Słowacji
Kościół Prawosławny w Ameryce
Cerkwie autonomiczne (wybór):
Autonomiczna Cerkiew Prawosławna Góry Synaj (Arcybiskupstwo Synaju)
Fiński Kościół Prawosławny
Japoński Kościół Prawosławny
Mołdawski Kościół Prawosławny
Hierarchia kościelna składa się ze stopni wynikających z kolejnych Święceń sakramentalnych. Na ich podstawie możemy wyróżnić podstawowe stopnie hierarchii: Po święceniach wyższe (Chirotonia):
Biskup – po święceniach biskupich,
Prezbiter – po święceniach prezbiteriatu,
Diakon – po święceniach diakonatu.
Po święcenia niższych (chirotesja):
subdiakon
lektor,
Godności biskupów:
Patriarcha / Katolikos
Metropolita
Arcybiskup
Godności prezbiterów:
Protoprezbiter
mitrat
Protojerej
Godności honorowe, przykładowo[2]:
Protodiakon,
Godności zakonne[3]:
Archimandryta
Ihumen - przełożony mnichów
Hieromnich - prezbiter będący zakonnikiem
Archidiakon
Hierodiakon - diakon będący zakonnikiem
Jeśli któryś z mnichów przyjął wielką schimę, to do jego tytułu dodaje się przedrostek schi-: schidiakon, schimnich, schiihumen, schiarchimandryta, itd.
Zobacz też
Kościelne oznaki godności
Kościół katolicki na świecie
Ornat
Seminarium duchowne
Stuła
Szlag by mnie trafił. Jest tego. Źródło: Wikipedia O hierarchi w kościele protestanckim, nie znalazłem niestety nic.